Święto, które przypomina, że natura nie jest tłem naszego życia, lecz jego fundamentem.

Tylko w ciągu ostatnich 50 lat liczba dzikich zwierząt na świecie spadła o prawie 70%¹. Co roku tracimy ponad 10 milionów hektarów lasów². W obliczu tych danych Światowy Dzień Ochrony Przyrody, obchodzony 28 lipca³, przestaje być formalnością. To sygnał, że czas coś zmienić – nie jutro, nie od nowego miesiąca. Teraz.

Brzmi trochę oficjalnie, jak fragment konferencji klimatycznej, ale za tą datą kryje się bardzo żywa idea: dbać o naszą planetę, nie jako obowiązek, lecz jako coś, co daje nam oddech, kolor i życie.

Jak to wszystko się zaczęło?

Nie jest to święto z wielowiekową tradycją – wręcz przeciwnie, pojawiło się stosunkowo niedawno, jako odpowiedź na coraz bardziej alarmujące doniesienia o zmianach klimatycznych, masowym wylesianiu i zaniku bioróżnorodności. Choć trudno wskazać jedno konkretne źródło jego powstania, World Nature Conservation Day narodził się jako oddolna inicjatywa organizacji ekologicznych i aktywistów, którzy chcieli nadać sprawie ochrony przyrody bardziej globalny rozgłos.

Nie jest to święto ONZ, jak np. Dzień Ziemi czy Międzynarodowy Dzień Różnorodności Biologicznej, ale mimo to zdobyło międzynarodowe uznanie. Obchodzone jest w wielu krajach – od Indii, gdzie cieszy się szczególną popularnością i wsparciem rządu, po Europę, Kanadę czy Australię, gdzie coraz więcej instytucji edukacyjnych, organizacji pozarządowych i lokalnych społeczności podejmuje z tej okazji różnego rodzaju inicjatywy.

Dlaczego ten dzień ma znaczenie właśnie dziś?

Kiedy tempo życia przyspiesza, a nasza relacja z naturą przenosi się coraz bardziej do zdjęć na ekranie, taki dzień staje się przypomnieniem, że ziemia nie potrzebuje od nas spektakularnych gestów — potrzebuje konsekwencji. W dobie kryzysu klimatycznego i zalewu konsumpcji, moment refleksji staje się koniecznością.

Według raportu Living Planet Index 2020, populacje dzikich zwierząt na świecie spadły średnio o 68% w ciągu ostatnich 50 lat. Jeszcze bardziej dramatycznie wygląda sytuacja gatunków słodkowodnych — ich liczebność zmniejszyła się aż o 84%¹.

O co tak naprawdę chodzi?

Święto ma jeden główny cel: przypomnieć każdemu z nas, że troska o środowisko nie kończy się na segregacji śmieci czy wyłączaniu światła. Chodzi o coś więcej – o świadome życie w harmonii z naturą. To dzień, w którym warto zatrzymać się na chwilę i zastanowić, co sami możemy zmienić. Może to być ograniczenie plastiku, wybór roweru zamiast samochodu, rezygnacja z produktów testowanych na zwierzętach… Brzmi jak banał? Może. Ale każdy banał w liczbie miliarda staje się ruchem.

Z okazji World Nature Conservation Day organizowane są warsztaty edukacyjne, akcje sprzątania parków, wspólne sadzenie drzew, webinary, a także kampanie w social mediach. I choć dla wielu to tylko pojedyncza data w kalendarzu, dla innych to okazja, by zrobić pierwszy krok w stronę bardziej odpowiedzialnego stylu życia.

Edukacja i młode pokolenie

Co roku rośnie liczba szkół i lokalnych grup, które włączają się w obchody tego dnia. Wśród młodzieży widać nie tylko rosnącą świadomość ekologiczną, ale też gotowość do działania. Od szkolnych ogródków po młodzieżowe ruchy klimatyczne – to właśnie oni pokazują, że dbałość o naturę nie musi być nudnym obowiązkiem, a może być stylem życia.

Ciekawostki, które warto znać

W Indiach z tej okazji promuje się projekt „Plant4India”, którego celem jest zasadzenie miliona drzew w ciągu dekady.
W 2023 roku TikTok zalały filmiki promujące „Zero Waste Challenge” właśnie z okazji World Nature Conservation Day – internet też potrafi być zielony!
Według badań, ludzie, którzy spędzają regularnie czas na łonie przyrody, mają niższy poziom stresu i lepszą jakość snu — przyroda działa jak naturalny antydepresant.
Amazonia pochłania rocznie ok. 2 miliardy ton CO₂ – to więcej niż roczna emisja Niemiec. Niestety, tempo wylesiania tych „zielonych płuc” świata wciąż rośnie¹.
Na świecie istnieje 36 tzw. hotspotów bioróżnorodności – to obszary o wyjątkowo dużej liczbie gatunków endemicznych, które są jednocześnie najbardziej zagrożone działalnością człowieka².
Według Czerwonej Listy IUCN, ponad 45 000 gatunków jest zagrożonych wyginięciem – w tym nie tylko zwierzęta, ale też rośliny, grzyby i koralowce¹.
Oceany pokrywają ponad 70% powierzchni Ziemi, ale tylko 7% obszarów morskich jest objętych ochroną². Tymczasem to właśnie oceany regulują klimat i pochłaniają ogromne ilości dwutlenku węgla.
Plastik zabija rocznie ponad 100 000 morskich zwierząt – w tym żółwie, ptaki i ssaki. Mikroplastik znaleziono już nawet w lodach Arktyki i w ludzkiej krwi².
Recykling jednej puszki aluminiowej oszczędza tyle energii, ile potrzeba do zasilenia telewizora przez 3 godziny – a puszkę można przetwarzać niemal w nieskończoność².
W ciągu roku tracimy ok. 10 milionów hektarów lasów – to powierzchnia większa niż Portugalia¹. Lasy są nie tylko magazynem węgla, ale też domem dla 80% gatunków lądowych².

Co możemy zrobić, tak po prostu?

Nie potrzeba wielkich deklaracji. Wystarczy, że zaczniesz dzień bez plastiku, spędzisz popołudnie w parku zamiast w galerii handlowej, a wieczorem zamiast scrollować — posadzisz z dzieckiem nasiona na balkonie. Te małe rzeczy kumulują się w coś dużego. I o to właśnie chodzi.

Według ONZ, każdego roku tracimy około 10 milionów hektarów lasów². To powierzchnia większa niż Portugalia. Tymczasem lasy pochłaniają około 2 miliardów ton CO₂ rocznie — są naszym naturalnym sprzymierzeńcem w walce z globalnym ociepleniem.

Dlaczego warto mówić o tym święcie?

Bo w czasach, gdy tempo życia przyspiesza i wszystko staje się „na teraz”, warto przypominać sobie, że przyroda nie działa według naszego kalendarza. Nie da się jej przyspieszyć, nie da się jej zaprogramować. Można ją tylko chronić — zanim będzie za późno.

World Nature Conservation Day to nie tylko data. To zaproszenie do rozmowy o tym, co zostawimy przyszłym pokoleniom. I choć nie uratujemy świata jednym gestem, to możemy rozpocząć falę dobrych zmian — nawet jeśli zaczyna się od tak prostej rzeczy, jak niekupowanie warzyw w plastikowym opakowaniu.

Źródła:

WWF Living Planet Report 2020
Krishi Jagran: Nature Conservation Facts
Earth.com: World Nature Conservation Day 2025